In een interview - gemaakt door Kicken en Smit - zei de Amerikaanse Advaita leraar Wayne Liquorman dat “de fout die de meeste zoekers (moeten…r.e.) maken, is dat zij spiritualiteit benaderen op de zelfde manier als zij alle andere dingen in het leven gewend zijn te interpreteren, te behandelen en na te streven.”
Ik neem het stokje maar weer over: Het gaat er om dat wanneer de zogenaamde persoon zichzelf wil (moet) vernietigen om zodoende op te gaan in het Ene (wat ook weer slechts een concept is), de persoon zich alleen maar weer versterkt.
Wij hebben echter te maken met iets totaal anders dan een baan te willen zoeken, te kiezen welk merk pc of auto wij willen kopen of meer kennis willen vergaren over een onderwerp om iets bijzonder spiritueels toe te voegen aan onszelf.
Wil je datgene realiseren wat gelijk te stellen is aan dat wat aan ons - het leven - ten grondslag ligt (of wat het feitelijk onlosmakelijk is), zijn er andere beginselen nodig. Om die te ontdekken moeten er eerst een aantal dringende vragen gesteld worden en misverstanden doorzien worden..
Ten eerste: heb je enig idee omtrent de aard van wat je zoekt?
Zoek je geluk? Wat is dat? Zoek je Verlichting? Maar wat is dat? Een cadeautje? Een prestatie, een diploma? Geloof niet in een woord of ervaring maar kijk er naar, voel het, zie wat het is. Is die Ene Ervaring wat je zoekt? Maar wat is echt waar? Wie heeft die ervaring? Bij dit soort vragen is hulp van buiten af meestal aan te bevelen. Jouw eigen blinde vlekken krijg je anders niet te zien. Uiteindelijk begrijp je: Je zoekt jezelf. Maar dat heeft niets met jouw persoonlijke eigenschappen en jouw historie te maken. Je zoekt (en dat wordt je in alle mogelijke varianten verteld in breed beschikbare literatuur, video’s en bijeenkomsten) datgene wat voorafgaat aan jouw persoon. Het enige wat (-zijnde tijd- een vormloos-) onvindbaar is. Je zoekt iets wat buiten de wereld, buiten tijd, en buiten alle waarneming staat. En al deze woorden zijn feitelijk niet waar….want het staat ook niet los van de wereld.
Ten tweede moet je je bewust zijn wat je er mee wil.
Wil je de persoon verheffen t.o.v. jouw ervaren zelf en/of andere mensen of ben je werkelijk bezig om de essentie van wat je bent te achterhalen, wat dat ook is en wat het je ook kost? Want er kan ook een moment komen dat je niets meer kan doen dan alles maar los te laten. En zelfrealisatie als doel vergeten.
Ten derde: wat kan en ga je er aan doen?
Je kan niet de geëigende strategieën gebruiken die je in jouw leven gebruikt heb om een opleiding te volgen, een baan te vinden en een huishouding te runnen. Het als doel na streven door middel van kennis vergaren, begrijpen, concluderen, houdt je allemaal in tijd. Waarom kan dit niet? Zie boven. Maar wat dan wèl??
Ten vierde: heb je enig idee wie zoekt?
Heb je je ooit de vraag gesteld wie je bent, wat dat ‘ik-hier’ is? Ben je de altijd veranderende sterfelijk persoon? Ben jij degene die alles doet, die voor alles verantwoordelijk is, die de schuld moet dragen voor alles wat mis is gegaan? Maar wie is het die zich bewust is van die persoon? Ben jij jouw zintuigen of zit daar nog iets anders achter? Dat vereist geen kennis in woorden, maar een directe onmiddellijke beleving van wat je in essentie bent en wat je dus niet in essentie bent. Kijk, en zie waar dat leven van jouw leven is.
Ten vijfde: doorzie vervolgens wat tijd is.
Wanneer je niet de wezenlijke aard van wat tijd is hebt begrepen, zal de zoektocht meestal een eindeloos en vruchteloos gebeuren worden. Immers zoeken veronderstelt een gewenst doel in tijd. Je hebt tijd nodig om alles te begrijpen en te worden wat je wenst….. Tijd is denken. Tijd is imaginair verleden en toekomst. Tijd is nooit waar je werkelijk in leeft. Waar zou het Universum, waarin je leeft, in tijd en ruimte naar toe kunnen gaan? Kan oneindige ruimte verouderen? Een verleden hebben? Een grens hebben? Dat kan dus niet. En waar zet jou dat? Je leeft enkel Nu. Hier, dit moment. En vergeet die begrippen, want die staan niet voor wat Het is. Wat betekent dat? Dat er geen weg is, geen zoeken naar iets wat straks te vinden valt. Alles bestaat alleen op dit moment. En er bestaat geen volgend moment, al suggereert taal dat dit wel zo is. Het blijft, nu, nu, nu. En daar in bestaan geen oorzaak-gevolg relaties, geen causaliteit. Je kunt niet iets doen om iets anders –dat je denkt nu nog niet te hebben- te verwerven.
Ten zesde en nauw samenhangend met ten vijfde: doorzie wat oneindigheid is.
Er wordt ons verteld dat ruimte oneindig is. Geloof dat niet, maar onderzoek het: Wanneer je de ogen sluit en gevoelsmatig de innerlijke ruimte van het lichaam aftast, zal je al snel merken dat deze ruimte niet ophoudt bij jouw huid. Er blijkt geen verschil te zijn tussen de innerlijke en de uiterlijke ruimte. Ruimte houdt in geen enkele richting op. Er is geen einde aan. Er is geen buitengrens. Want wat zou er achter een hypothetische grens kunnen bestaan? Niet-Ruimte? Waar dus geen buitengrens bestaat bestaan dus ook geen binnengrenzen. Geen individu, geen ding, bestaat apart van ruimte.
Wat kan (je) dan wel?
Je kan het Verlichting noemen en het dan bij een leraar of meester willen ophalen of het boos willen afdwingen. Maar zo werkt het dus niet.
Het kan alleen Nu gerealiseerd, geweten worden. Hoe doe je dat? Dat doe je (de persoon, de doener, dus) niet.
Nadat je jaren tevergeefs gemediteerd, gelezen, gekeken, gehoord & gediscussieerd hebt zal op een gegeven moment de wanhoop toeslaan. Wat je ook geprobeerd hebt, altijd blijft de deur gesloten. Mooie ervaringen blijken slechts tijdelijk te zijn. Wat volgt zijn nieuwe teleurstellingen. Je geeft het op. Je hebt alles gegeven. Lichamelijk, mentaal, jouw tijd en geld en vaak ook relaties. Het is op, het is over. Het doel blijkt onbereikbaar te zijn. Je keert –verslagen- weer terug naar het gewone leven.
Denk je. En dan ineens……
Ja, dan ineens kan het Leven zelf bij jou binnenkomen en je verzwelgen, niet gestuurd door jouw persoon, niet gehinderd door allerlei beelden en verwachtingen. Niet ingeperkt door beperkte ideeën, niet meer afhankelijk van woorden. Het is nu werkelijk leeg binnen jou. Dan is alles Leeg. Er zijn geen grenzen meer. Er is geen ik en een ander meer. Er is geen weg meer om jou ergens naar toe te leiden. Er is geen doel meer. Er is geen jou meer. Geen doener. Er is alleen er-zijn. Zijn, Zien. Het is enkel Dit. Wat er is, maar wat –wanneer er naar gezocht wordt - niet is.
En vergeet weer alle zojuist gebruikte begrippen.
Of - wanneer dit niet gebeurt en er begint weer wat te kriebelen – lees je in Advaita over het louter onderzoeken van wie je bent. Wat ben je? Wie doet het? Je doet de oefeningen van Douglas Harding. Je kijkt naar degene die je zoekt, ongefilterd. In dat zien blijft alleen het zien over. Zelfonderzoek dus. Dan kan de shift plaats vinden. Je ziet dat je kennende - immer aanwezige - ruimte ben, vormloos, zonder grens. Het oude ‘je’ hoort bij de immer veranderende persoon, dat louter een object tussen alle objecten is. Maar er is geen garantie dat je ‘het’ blijvend pakt. ‘Het’ moet jou pakken. Ofwel de doener moet doorzien worden. Die blijkt een illusie. Je bent niet de baas, niet de architect van jouw leven. Alles wordt gedaan, alles IS, zoals het is. Geboren worden, leven en sterven. Alleen jij bent ongeboren en onsterfelijk. Het vinden van dàt kan je dus ook niet doen. Want dat ben je.
